GroenLinks heeft een initiatiefvoorstel ingediend om een fietsbrug te vernoemen naar Gerrit Jan van Heuven Goedhart. Deze Wassenaarse 'bruggenbouwer' kreeg in 1954 de Nobelprijs voor de Vrede. Het voorstel wordt maandag 22 juni in de raad besproken.

Initiatiefvoorstel inzake straatnaamgeving fractie GroenLinks

Artikel 38 Initiatiefvoorstel conform het Reglement van Orde op de Raad

1. Ieder lid van de raad kan een initiatiefvoorstel indienen. Een initiatiefvoorstel moet om in behandeling genomen te kunnen worden schriftelijk bij de voorzitter worden ingediend.

2. De voorzitter plaatst het voorstel op de agenda van de eerstvolgende vergadering, tenzij de schriftelijke oproep hiervoor reeds verzonden is. In dit laatste geval wordt het voorstel op de agenda van de daaropvolgende vergadering geplaatst.

3. De behandeling van het voorstel vindt plaats nadat alle op de agenda voorkomende voorstellen en onderwerpen zijn behandeld, tenzij de raad oordeelt dat het voorstel met het oog op de orde van de vergadering tezamen met een ander geagendeerd voorstel of onderwerp dient te worden behandeld, het voorstel eerst dient te worden behandeld in een raadscommissie of voor advies naar het college dient te worden gezonden. In het laatste geval bepaalt de raad in welke vergadering het voorstel opnieuw geagendeerd wordt.

4 De raad kan voorwaarden stellen aan de indiening en behandeling van een voorstel, niet zijnde een voorstel voor een verordening.

 Inleiding

De Raad stelt namen van straten vast en wijzigt deze desgewenst op voorstel van het College van B&W. Traditioneel wordt onderzocht of nieuw aan te leggen straten een lokaal-historische naam kunnen krijgen, denk bijvoorbeeld aan de laatste naamgeving, die van de nieuwbouw in Oostdorp: Vorenbroekstraat. GroenLinks wil deze traditie graag in ere houden. Dit betekent dat voor bijzondere straatnaamgeving nauwelijks een plek is, dat is jammer.

 2. Bijzondere plekken: rotondes, pleinen, bruggen en tunnels

Om bijzondere naamgeving mogelijk te maken bestaat er een eenvoudige oplossing, te weten rotondes, pleinen, bruggen en tunnels een naam te geven. Dit heeft als bijkomend effect dat ingewikkelde aanduidingen hiervoor, zeker van rotondes, niet langer nodig zijn. Op deze wijze houdt Wassenaar een goede traditie in stand en opent zij nieuwe mogelijkheden. Ook prikkelt het burgers die zich mogelijk afvragen wie of wat zich achter een naam schuil houdt.

 3. Betrokkenheid burgers

Het is goed om burgers het recht te geven om voorstellen voor een bijzondere naamgeving bij het College van B&W in te dienen. Dit zal ook hun betrokkenheid bij het dorp verhogen. Wel is het zaak dat voorstellen beargumenteerd worden en dat het College een zekere zuinigheid betracht in het overnemen van voorstellen. Die zuinigheid voorkomt dat in korte tijd alle te vergeven namen op zijn en aldus nieuwe ideeën op voorhand afgekapt zijn.

 4. College van B&W

Het College van B&W zou desgewenst nadere regels kunnen stellen waaraan een voorstel voor een bijzondere naamgeving moet voldoen. Bijvoorbeeld om de ‘bijzonderheid’ te waarborgen, ook al is en blijft dat een rekbaar begrip. Of door criteria vast te stellen die het begrip bijzonder afpaalt. Of om voorstellen vooraf door een onafhankelijke commissie te laten toetsen. Of elk jaar maximaal een naam in de maand juni weg te geven.

5. Mr. Gerrit Jan van Heuven Goedhart

Mr. Gerrit Jan van Heuven Goedhart[1] was een bijzonder man. Als journalist trok hij in de jaren dertig van de vorige eeuw fel van leer tegen het nazi-regime in Duitsland, onder meer als hoofdredacteur van achtereenvolgens De Telegraaf en het Utrechts Nieuwsblad en via de uitgave van de Blaasbalg vorm gegeven. In de oorlogsjaren vervulde hij een prominente rol in het verzet. Uiteindelijk moest hij vluchten, trok de Pyreneeën over en bereikte Engeland.

Hier nam premier Pieter Jelles Gerbrandy hem in zijn kabinet op als minister van Justitie, 1944. Na de oorlog vertegenwoordigde Van Heuven Goedhart Nederland bij de Verenigde Naties, waar hij mede grondlegger was van het vluchtelingenverdrag, Verdrag van Genève van 1951. Tot heden vormt dit ongewijzigde verdrag wereldwijd de basis voor de opvang en begeleiding van vluchtelingen.

De Verenigde Naties benoemde mr. Gerrit Jan van Heuven Goedhart tot eerste Hoge Commissaris voor Vluchtelingen, United Nations High Commissioner for Refugees. Van Heuven Goedhart nam op 1 januari 1951 zijn intrek in het UNHCR-hoofdkantoor in Genève en toonde zich een onvermoeibaar strijder voor vluchtelingen en ontheemden. In 1956 stierf hij in het harnas.

In 1954 ontving Van Heuven Goedhart voor zijn inzet voor de vluchtelingen en daarmee voor het behoud van de vrede de Nobelprijs voor de Vrede. Ook ontving Van Heuven Goedhart de Watelervredesprijs, 1955, en postuum de Nansenmedaille, 1956.

 6. Wassenaar

Na de oorlog verhaalde Van Heuven Goedhart over zijn gevaarlijk vlucht vanuit het bezette Nederland naar Engeland in De reis van “Colonel Blake”, Erven J. Bijleveld, Utrecht, 1945. Het bijzondere is, zo blijkt uit zijn relaas, dat de Gestapo op 21 januari 1944 op tien plaatsen tegelijk een inval deed om Van Heuven Goedhart te arresteren. Ook op zijn onderduikadres in Wassenaar. Die actie leidde Van Heuven Goedharts vlucht in.

De Gestapo greep op tien plaatsen mis. Van Heuven Goedhart had de nacht ervoor weliswaar in Wassenaar[2] doorgebracht, was naar vrienden in Amsterdam vertrokken om ’s avonds weer naar Wassenaar terug te keren. Maar in de loop van de dag werd hem de verleiding van ‘een doode haas’ te groot: vrienden in Laren hadden hem genood voor een waar diner en beloofden hem op hazenpeper te trakteren. Van Heuven Goedhart vertrok naar Laren en bleef er die nacht. Hierna bereidde hij zijn vlucht naar Engeland voor die op 24 april 1944 begon en 55 dagen zou duren.

7. Brug

Een brug is een passend symbool voor vluchten: mensen moeten noodgedwongen hun eigen land verlaten, als het ware via een brug, om vervolgens – en dat geldt gelukkig de overgrote meerderheid[3] van alle vluchtelingen –na verloop van tijd ook weer naar huis terug te keren.

Een brug past ook bij Gerrit Jan van Heuven Goedhart: hij was een echte bruggenbouwer. Hoewel hij de confrontatie niet schuwde, zette hij zich altijd weer in om mensen bijeen te brengen rondom een idee of thema.

Waarom niet de fietsbrug die het noordelijk met het zuidelijk deel van de Buurtweg verbindt, vernoemen naar Mr. Gerrit Jan van Heuven Goedhart? En het besluit juist nu te nemen: 20 juni is Wereldvluchtelingendag.

 8. Provincie

De fietsbrug ‘in’ de Buurtweg is een provinciale brug die over een provinciale weg, Landscheidingsweg/NORAH, ligt. Het betekent dat de gemeente Wassenaar voor naamgeving van de brug de instemming dient te hebben van de provincie Zuid-Holland. Om die reden kan een raadsbesluit tot naamgeving van de brug, zoals wordt voorgesteld, pas geëffectueerd worden na instemming van GS van Zuid-Holland.

9. Voorstel

1. Bijzondere plekken, zoals pleinen, rotondes, bruggen en tunnels, kunnen een bijzondere

    naam  krijgen.

2. Ingezetenen van Wassenaar hebben het recht om bij het College van B&W een

    beargumenteerd voorstel te doen voor een bijzondere, niet lokaal-historische, naamgeving[4].

3. Het College van B&W kan nadere regels stellen aan voorstellen voor bijzondere

    naamgeving.

4. De fietsbrug die het noordelijke met het zuidelijke deel van de Buurtweg verbindt

    vernoemen naar Mr. Gerrit Jan van Heuven Goedhart, eerste Hoge Commissaris van de  

   Verenigde Naties voor Vluchtelingen en een naambord met toelichting plaatsen.

5. Het College van GS van Zuid-Holland vragen in te stemmen met de naamgeving als

    genoemd onder 4.


[1] De eerlijkheid gebied te vermelden dat Gerrit Jan van Heuven Goedhart voor de indiener van het voorstel een bekende geworden is door zijn werk voor Stichting Vluchteling. Het laat onverlet dat Van Heuven Goedhart een bijzondere man was met een uitgelezen staat van dienst.

[2] Het zou natuurlijk aardig zijn te achterhalen – of is dit reeds bekend? – wie hem onderdak boden in ons dorp.

[3] Op dit moment telt de wereld ruim 40 miljoen vluchtelingen van wie zich ruim 26 miljoen in eigen land bevinden en ongeveer 14 miljoen naar een ander land gevlucht zijn. Van deze 14 miljoen mensen verblijft meer dan 95%, ruim 13 miljoen, in een buurland die nagenoeg allen na verloop van tijd naar huis terugkeren. Van de ontheemden zijn er slechts weinigen die niet naar hun oorspronkelijk woonplaats terugkeren.

[4] In beginsel hebben ingezetenen dat recht reeds via het Burgerinitiatief. Niettemin is het voor de betrokkenheid van burgers bij hun dorp goed om hen expliciet het recht te geven naamgevingsvoorstellen te doen.